بازیافت پلاستیک به صنعت طلای کثیف معروف است و در مراحل مختلف انجام میشود. امروزه پلاستیک ها در کل زندگی انسان ها در تمام دنیا دیده میشوند. تقریبا در تمامی صنایع از پلاستیک استفاده میشود. تمام بطری های پلاستیکی و ظروف پلاستیکی یک دوره مصرفی دارند که بعد از تمام شدن تاریخ مصرفشان، دور انداخته میشوند و به مرحلهی بازیافت پلاستیک میروند.
مزایای بازیافت پلاستیک (plastic recycling)
امروزه پلاستیک در تمامی ابعاد زندگی انسان ها دیده میشود. میتوان گفت در تمام صنایع و در ساخت اکثر وسایل و محصولات از جمله ظروف دارویی پلاستیکی، گالن های پلاستیکی و… از پلاستیکها استفاده میشود.
هر یک از این وسایل پلاستیکی از طول عمری برخوردار هستند که پس از پایان، دور انداخته میشوند و به عنوان ضایعات پلاستیکی شناخته میشوند که پس از بازیافت پلاستیک به چرخه تولید باز میگردد. آمارها نشان میدهد که روزانه چندین میلیون تن ضایعات پلاستیک در سطح جهان تولید میشود. محصولاتی نظیر بسته بندی مواد غذایی و یا بطریهای آب و نوشیدنی و….
در ایران نیز ضایعات پلاستیکی جمع شده از صنایع مختلف، پس از بازیافت پلاستیک به چرخه ی تولید باز میگردد تا در مصارف دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
بازیافت پلاستیک فواید زیادی دارد که به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد.
کاهش مصرف نفت
کاهش ضایعات پلاستیک در محیط زیست
کاهش انتشار گازهای گلخانهای
کاهش محلهای دفن زباله
روش های بازیافت پلاستیک
بازیافت مکانیکی
بازیافت شیمیایی
بازیافت انرژی
مداولترین روش بازیافت، بازیافت مکانیکی میباشد که در ایران و کشورهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
مزایای بازیافت پلاستیک به روش مکانیکی
نیاز به طرح و دستگاههای پیشرفته ندارد و کم هزینه و ساده تر است.
بازیافت پلاستیک به روش مکانیکی قابل اجرا و تقسیم به چند بخش است و هر بخش از نظر اقتصادی ارزشمند است. بطور مثال: شرکت یا شخصی ضایعات پلاستیکی را جمع آوری و شرکت یا شخص دیگری به فروش برساند.
برخلاف سایر روش های بازیافت پلاستیک برای حجم کم از ضایعات قابل اجرا است.
اگر مخلوطی از پلاستیک ها را داشته باشیم این روش به صرفه تر است.
معایب بازیافت پلاستیک مکانیکی
بازیافت پلاستیک مکانیکی قابل کنترل نیست و جرم مولکولی محصول پایین است. زیرا اجرای عملیات مکانیکی نظیر خرد کردن تا اندازهای باعث آسیب به پلیمرها میباشد.
نیاز به جداکردن پلاستیک ها از یکدیگر دارد بنابراین هزینه بر است.
آب و پسماند بعد از بازیافت در روش مکانیکی دوباره باید بازیافت گردد.
مراحل بازیافت پلاستیک
جداسازی و تفکیک ضایعات پلاستیک
پلاستیک ها دارای انواع گوناگونی هستند و روند بازیافت آنها با یکدیگر متفاوت است. به دلیل اینکه هر کدام از مواد آن ها خواص مخصوص به خود را دارند باید هر یک را به صورت جداگانه بازیافت نمود.
آسیاب و خرد کردن پلاستیک
در این مرحله از بازیافت پلاستیک باید پلاستیک هایی که در مرحله قبل جدا شدا را با دستگاه خرد کن پلاستیک، پلاستیک ها را خرد میکنیم. اندازهی هر پلاستیک خرد شده باید کمتر از دونیم سانت باشد
شست و شو
در این بخش مواد حاصل از آسیاب پلاستیک را باید تمیز کرد تا هرگونه مواد فلزی و گرد و خاک روی آن ها نباشد.
خشک کردن
ضایعاتی که در مرحلهی قبل آسیاب شدند باید رطوبت آن ها گرفته شود به این دلیل که داشتن رطوبت روی ضایعات باعث پایین آمدن کیفیت مواد خواهد شد.
تولید گرانول بازیافتی
برای استفاده از مواد آسیاب شده برای ساخت محصولات پلاستیکی
انواع پلاستیک
پلاستیک ها از نظر مولکولی به سه دسته تقسیم میشوند:
ترموپلاستیک ها: با توجه به حالت مولکولی مواد به دفعات میتوان آن ها را سرد و گرم کرد، تا پاستیک سخت یا نرم گردد.
ترموست ها: نمیتوان آن ها را با سرد و گرم کردن تغییر شکل داد و تنها قادر به گرفتن یک شکل میباشند.
الاستومرها: این مواد پلاستیکی با توجه به حالت کشسانی خود پس از نیرویی که باعث غیر حالت آن شده به حالت اولیه باز میگردد.
دسته بندی مواد پلاستیکی
دسته بندی مواد پلاستیکی با توجه به مواد استفاده شده در آن ها متفاوت میباشد اما در کل به 7 دسته تقسیم میشوند.
PET: شامل بطری نوشابه ها و دهان شویه ها میباشد.
HDPE: شامل پلاستیک ظروف شیر، ظروف های زباله و مواد پاک کننده هستند.
PVC: شامل بطری های روغن خوراکی و ظروف بسته بندی گوشت میباشند
:LDPE شامل ظروف های تولیدی، ظروف غذا و ظروف نان میشود
PP: شامل ظروف ماست، بطری نوشابه و پوشک بچه میگردد.
PS: شامل لیوان های پلاستیکی و کارتن تخم مرغ میباشد.
:OTHER این موارد بیشتر از یک نوع مواد در آن ها بکار رفته است و قابلیت تفکیک ندارد. به همین دلیل در این دسته قرار دارد.